Het lot van gokamusement in de Sovjet-Unie was complex. De geschiedenis van casino’s in de USSR omvat ideologie, verboden, ondergrondse clubs, staatscontrole en massale loterijen.
Terwijl de officiële propaganda beweerde dat de socialistische samenleving vrij was van “burgerlijke ondeugden”, bleef de interesse in weddenschappen, kaartspellen en poker decennialang bestaan. Het begrijpen van mythen en feiten wordt vergemakkelijkt door het bestuderen van gebeurtenissen – van de eerste sluitingen van etablissementen in de jaren 1920 tot de opkomst van door de staat gecontroleerde vormen van gokamusement in de jaren 1980.

De eerste jaren na de revolutie en de ondergang van voorrevolutionaire casino’s
Na 1917 streefde de nieuwe macht ernaar alle tekenen van het kapitalistische verleden te vernietigen. In de jaren 1920 werden gokspellen in de USSR uitgeroepen tot een symbool van verval, en de eerste casino’s in de USSR die nog uit de tijd van het keizerrijk stamden, werden gesloten. De autoriteiten beweerden dat gemakkelijk geld en particuliere gokbedrijven in de USSR in strijd waren met de principes van gelijkheid en collectivisme.
Het volledig uitroeien van amusement bleek echter onmogelijk. In Moskou en Sochi begonnen er besloten clubs te ontstaan waar geheime kaartspellen en weddenschappen werden gehouden. Toen al ontstonden er mythen over weelderige zalen, verborgen voor het zicht van gewone burgers, en dit aspect van de realiteit werd de basis van hoe de geschiedenis van casino’s in de USSR zich ontwikkelde.
Ondergrondse clubs en het verborgen leven van croupiers
Ondanks het strenge verbod op gokspellen in de USSR, ontwikkelde zich in veel grote steden een netwerk van ondergrondse etablissementen. Gesloten kelders bedienden invloedrijke klanten, waaronder partijfunctionarissen, zakenmensen en welgestelde stadsbewoners. In dergelijke plaatsen werkten ervaren croupiers, werden hoge inzetten geplaatst en werden vaak complexe bedrieglijke schema’s toegepast.
Er zijn gevallen bekend waar professionele oplichters merktekens op kaarten gebruikten en psychologische trucs toepasten om de uitkomst van het spel te beheersen. De ondergrondse wereld was gevaarlijk: eigenaren van clubs liepen het risico op arrestaties, maar de vraag bleef bestaan. Deze verborgen industrie werd een belangrijk element dat de perceptie van de geschiedenis van casino’s in de USSR vandaag beïnvloedt.
Staatsalternatief: loterijen en “Sportloto”
Tegen het midden van de 20e eeuw besloot de Sovjetregering gokken streng te controleren. Er werden verschillende staatsloterijen opgericht, waarvan het belangrijkste merk “Sportloto” was, gelanceerd in de jaren 1970. Deelnemers konden weddenschappen plaatsen en de winst werd gebruikt voor de ontwikkeling van sport, wetenschap en infrastructuur.
Loterijen werden de enige legale vorm van deelname aan grootschalige trekkingen. Er werd echter geen enkele legalisatie van casino’s, roulette of poker doorgevoerd – particuliere bedrijven bleven streng verboden. Dit dubbele model speelde een belangrijke rol in hoe de geschiedenis van casino’s in de USSR zich vormde, waarbij officieel toegestane amusementen werden gecombineerd met het bestaan van ondergrondse etablissementen.
Mythen over “gokhuizen” in de geschiedenis van casino’s in de USSR
Rondom Sovjet gokamusementen ontstond een hele reeks legendes en misvattingen. Om waarheid van fictie te scheiden, is het belangrijk om de belangrijkste mythen te analyseren:
- er waren weelderige legale gokhuizen in Moskou, alleen toegankelijk voor de partij-elite;
- de staat negeerde volledig de ondergrondse kelders;
- roulette en poker werden vrijelijk gespeeld in toeristische regio’s, vooral in Sochi;
- professionele croupiers werkten officieel in gecontroleerde etablissementen;
- de autoriteiten stonden opzettelijk geheime weddenschappen toe om valutastromen aan te trekken.
In de praktijk kwam geen van de mythen overeen met de realiteit. De geschiedenis van casino’s in de USSR laat zien dat de staat elk aspect van de gokwereld controleerde en streng optrad tegen elke vorm van illegale activiteit, ondanks het voortduren van de ondergrondse industrie.
De realiteit van de Sovjet gokindustrie
Als we legendes vergelijken met feiten, ontstaat er een compleet ander beeld. Ondergrondse clubs bestonden, maar waren alleen toegankelijk voor een kleine kring van bekenden. Eigenaren riskeerden hun vrijheid, en hun klanten werden zorgvuldig gescreend. Er werden geen officiële vergunningen of toestemmingen verleend.
In werkelijkheid bestond de gokcultuur dankzij verborgen netwerken van vertrouwde personen die op eigen risico werkten. De geslotenheid van de etablissementen en de voortdurende politie-invallen creëerden een sfeer van wantrouwen en spanning. Dit deel van de geschiedenis illustreert levendig hoe de geschiedenis van casino’s in de USSR zich ontwikkelde en waarom deze vandaag de dag omgeven is door mythen.
Redenen voor het strenge standpunt van de autoriteiten
Het Sovjetleiderschap beschouwde de goksector als potentieel gevaarlijk en nam radicale maatregelen om deze te controleren. Onder de belangrijkste factoren die van invloed waren op het restrictieve beleid:
- de wens om burgerlijke waarden uit te roeien die verband hielden met persoonlijke verrijking;
- controle over financiële stromen en afwijzing van particuliere winst;
- strijd tegen criminele groeperingen en illegale inkomsten;
- vrees voor het verlies van morele oriëntatie onder de bevolking;
- de noodzaak om het vertrouwen in het staats economisch model te versterken.
De redenen tonen waarom de autoriteiten zo consequent vochten tegen particuliere gokbedrijven in de USSR en hoe het reguleringsbeleid van invloed was op de vorming van de geschiedenis van casino’s in de USSR.
Veranderingen in de jaren 1980
Tijdens de periode van economische hervormingen en de verzwakking van de ideologische druk leidden tot de eerste discussies over gedeeltelijke legalisatie van gokamusementen. In Moskou en Sochi begonnen projecten van experimentele zalen te verschijnen die onder volledige controle van de staat werkten.
Hoewel de veranderingen beperkt waren, legden ze de basis voor grootschalige hervormingen in de jaren 1990, toen de gokmarkt van Rusland een geheel nieuwe fase inging. Deze processen voltooien het grootste deel van hoe de geschiedenis van casino’s in de USSR zich ontwikkelde, waarbij de weg van totale verboden naar voorzichtige moderniseringspogingen wordt getoond.

Conclusie
Het Sovjetmodel van regulering van gokamusementen combineerde ideologische verboden, strenge controle en het bestaan van schaduwstructuren. Ondergrondse clubs, staatsloterijen en de voortdurende strijd tegen illegale etablissementen vormden een unieke realiteit waarin mythen en feiten met elkaar verweven zijn.
De analyse van belangrijke gebeurtenissen bevestigt dat de geschiedenis van casino’s in de USSR een geschiedenis van dualiteit is: aan de ene kant probeerde de macht gokken als fenomeen te vernietigen, aan de andere kant bleef de interesse van de samenleving in weddenschappen en kaartspellen decennialang bestaan. Dit tegenstrijdige aspect vormde de basis voor toekomstige veranderingen in de jaren 1990.